WOLNOŚĆ
Ozdobą domostw gnuśnych ludzi są wysokie
po sufit półki pełne wywodów i kronik.
Seneka
Ależ to rzecz przyjemna,
Powinności nie spełniać,
Mieć książkę w zasięgu ramienia,
Ale jej nie otwierać!
Lektura to nuda,
Nauka to bzdura.
Słońce złoci z góry
Bez literatury.
Rzeka płynie wedle swojego uznania
Bez oryginalnego wydania.
A ta bryza z lasu
Tak naturalnie poranna,
Nie musi się spieszyć, bo ma dosyć czasu.
Książki to kartki tuszem pomazane.
Studia ułatwiają głębokie poznanie
Subtelnej różnicy między zerem i niczym.
O ileż lepiej, gdy mgła na ulicy,
Czekać na naszego Króla Sebastiana,
Choćby nie miało być kresu czekania!
Brawa dla darczyńców, tańców i poezji,
Ale najlepsze na świecie są dzieci,
Kwiaty, muzyka, księżyc i słońce, co się kala
Grzechem tylko wtedy, gdy miast karmić, spala.
A z tego wszystkiego największy
Jest Jezus Nazareński,
Który nie miał o finansach wiedzy
I chyba rzadko sobie na książki pozwalał...
Przełożył Michał Lipszyc
LIBERDADE
Em estantes altas até ao teto adornam o aposento do
preguiçoso todos os arrazoados e crónicas.
Séneca
Ai que prazer
Não cumprir um dever,
Ter um livro para ler
E não o fazer!
Ler é maçada,
Estudar é nada.
O sol doura
Sem literatura.
O rio corre, bem ou mal,
Sem edição original.
E a brisa, essa,
De tão naturalmente matinal,
Como tem tempo não tem pressa.
Livros são papéis pintados com tinta.
Estudar é uma coisa em que está indistinta
A distinção entre nada e coisa nenhuma.
Quanto é melhor, quando há bruma,
Esperar por D. Sebastião,
Quer venha ou não!
Grande é a poesia, a bondade e as danças…
Mas o melhor do mundo são crianças,
Flores, música, o luar, e o sol, que peca
Só quando, em vez de criar, seca.
O mais do que isto
É Jesus Cristo,
Que não sabia nada de finanças
Nem consta que tivesse biblioteca…
Fernando Pessoa, urodził się w 1888 roku, zmarł w 1935 roku, modernistyczny poeta, pisarz, filozof i prozaik portugalski uznawany za jednego z najwybitniejszych pisarzy XX wieku. Tworzył zarówno w języku portugalskim, jak i francuskim i angielskim. Publikował pod własnym nazwiskiem oraz kilkunastoma heteronimami, jego literackimi wcieleniami różniącymi się osobowością, stylem, datą urodzin, wyglądem czy poglądami. Do najważniejszych z nich należy zaliczyć m.in. Alberto Caeiro, Ricardo Reis, Álvaro de Campos i Bernardo Soares. Prace Pessoy zostały opublikowane w wielu czasopismach literackich, m.in. w redagowanym przez samego Pessoę piśmie literackim „Athena”, „Contemporanea” i w wydawanym w Coimbrze magazynie „Presença”. Był współzałożycielem pisma literackiego „Orpheu”, jednego z najważniejszych pism współczesnej literatury portugalskiej. Dzieło, które wielu krytyków uważa za opus magnum pisarza, wydane pod heteronimem Bernardo Soares, Livro do Desassossego (Księga Niepokoju) zostało opublikowane dopiero w roku 1982, prawie 50 lat po śmierci autora. Jedyną publikacją książkową wydaną za życia poety było Mensagem (Przesłanie).
Fernando Pessoa, born in 1888, died in 1935, a modernist poet, writer, philosopher and Portuguese prose writer considered one of the greatest writers of the 20th century. He created in Portuguese, French and English. He published under his own name and several heteronyms, his literary incarnations differing in personality, style, date of birth, appearance or views. The most important of them include Alberto Caeiro, Ricardo Reis, Álvaro de Campos and Bernardo Soares. Pessoa’s works have been published in many literary magazines, including “Athena”, a periodical edited by Pessoa himself, “Contemporanea”, and "Presença", a magazine published in Coimbra. He was a co-founder of a literary magazine “Orpheu”, one of the most important magazines of contemporary Portuguese literature. The work that many critics consider the writer's opus magnum, published under the heteronym Bernardo Soares, Livro do Desassossego (The Book of Disquiet), was not published until 1982, almost 50 years after the author's death. The only book publication published during the poet’s lifetime was Mensagem (Message).
Michał Lipszyc, bajkopisarz, iberysta, popularyzator i tłumacz literatury anglo- i portugalskojęzycznej. Jako jeden z redaktorów „Literatury na Świecie” prezentuje w piśmie nowe lub niedocenione zjawiska w literaturze pięknej luzo-brazylijskiego obszaru kulturowego oraz wybranych obszarów Afryki. W przekładzie i opracowaniu Michała Lipszyca ukazały się m.in.: Księga niepokoju Fernanda Pessoi, Jeruzalem Gonçalo M. Tavaresa, Babcia 19 i sowiecki sekret, Ondjakiego, Żony mojego ojca Joségo Eduarda Agualusy, Lunatyczna kraina Mii Couto, Ostatni krąg. Najniebezpieczniejsze więzienie Brazylii Drauzia Varelli. Michał Lipszyc doskonalił swoją znajomość języków i kultur podczas wyprawy etno- i literaturoznawczej z lingwistami Uniwersytetu Warszawskiego do Mozambiku w 2007 roku oraz wyprawy etnomuzykologicznej do Brazylii w 2010 roku z dziennikarzami „Programu 2 Polskiego Radia”. Często można go usłyszeć w radiu, chętnie spotyka się z czytelnikami. Jest autorem wielu esejów poświęconych światu luzofonii oraz czterech bajek dla dzieci: Wielkie poziomkowe oszustwo, Klęska czarnych mamutów, Podwodny sen smoka, Wyprawa w Mordęgi.
Michał Lipszyc, a fairy tale writer, expert in Iberian studies and translator of literature written in English and Portuguese. As one of the editors of Literatura na Świecie magazine, he presents new or underestimated phenomena in the literature of the Luso-Brazilian cultural area and selected areas of Africa. Translations and editions published by Michał Lipszyc included The Book of Disquiet by Fernando Pessoa, Jerusalem by Gonçalo M. Tavares, Granma Nineteen and the Soviet's Secret by Ondjaki, My Father's Wives by José Eduardo Agualusa, Sleepwalking Land by Mia Couto, Lockdown: Inside Brazil's Most Dangerous Prison by Drauzio Varella. Michał Lipszyc improved his knowledge of languages and cultures during an ethno-and literary study expedition with the linguists of the University of Warsaw to Mozambique in 2007 and an ethnomusicological trip to Brazil in 2010 with the journalists of the Polish Radio 2. He is frequently on air and eager to meet with readers. He is the author of many essays devoted to the world of Lusophony and four fairy tales for children: Wielkie poziomkowe oszustwo, Klęska czarnych mamutów, Podwodny sen smoka, Wyprawa w Mordęgi.